Pijn

Alle vrouwen ervaren de bevalling verschillend. Bevallen doet pijn, daar kan niemand omheen. Hoeveel pijn jij zelf zult ervaren kan niemand vooraf voorspellen. Bij veel vrouwen rijst de vraag “Waarom moet bevallen met pijn gepaard gaan?”. We proberen jullie een antwoord te geven op deze vraag en ook een handreiking te doen naar mogelijkheden om te gaan met pijn. Een deel van onderstaande informatie is een samenvatting van de KNOV folder http://dutchmidwife.com/voor-zwangeren/zwanger/de-bevalling/hoe-ga-je-om-met-pijn/ “Hoe ga je om met pijn”, daarnaast kun je veel teruglezen op de website Pijnbeleving en pijnbehandeling tijdens de bevalling http://www.bevallingspijn.nl

Weeën

Een wee wordt veroorzaakt door een samentrekking van de baarmoederspier. Onder druk van de wee wordt de baarmoedermond geopend. Voor veel vrouwen is dit pijnlijk. Je kunt de weeën voelen in je onderbuik en soms uitstralend naar je onderrug en/of bovenbenen.

Aan het begin van de bevalling zit er meer tijd tussen de weeën. Na verloop van tijd worden de pauzes steeds korter en de weeën krachtiger. Bij volledige ontsluiting ontstaan er vaak persweeën, dit geeft een heel ander gevoel in je lijf. Er komt vaak hernieuwde strijdlust naar voren omdat je eindelijk écht wat kunt doen met de pijn. In plaats van de weeën zo goed mogelijk wegzuchten en tegelijkertijd ontspannen mag je de wee nu actief gebruik voor het persen.

Endorfine

Endorfine wordt door je eigen lijf aangemaakt tijdens de bevalling. Dit is een natuurlijke morfine en zorgt ervoor dat je de bevallingspijn beter kunt verdragen. Als het ware je eigen pijnstilling! Je maakt de meeste endorfine aan als je je kunt ontspannen. Hoe minder verzet of angst je voelt, hoe meer ontspanning in je lijf en daardoor produktie van endorfine.

Geboorteplan

Een plan helpt je bij je voorbereiding op de bevalling. Het is bedoeld om de verloskundige en mogelijk andere zorgverleners te laten weten wat je belangrijk vindt.  Je kan er al je wensen, ideeën en verwachtingen in kwijt. Van heel praktisch tot aan hoe jullie de eerste uren na de geboorte willen inrichten. Door een geboorteplan blijf je betrokken bij de dingen die tijdens een bevalling gebeuren en de beslissingen die genomen worden. Ook op de momenten dat je zelf niet goed kunt vertellen wat je wilt.

Tegelijk is het een manier om met je partner te bespreken wat jullie verwachtingen zijn van de bevalling en van elkaar.

Wij adviseren je wel om een cursus te volgen voor de voorbereiding op je bevalling. Wanneer je van plan bent om een geboorteplan te schrijven willen wij jouw geboorteplan graag bespreken op het spreekuur. Zo kunnen wij samen bekijken of jouw wensen en verwachtingen haalbaar en realistisch zijn.

Wil je een voorbeeld gebruiken? In het linkermenu hebben wij een geboorteplan format voor jullie staan. Aanvullende tips zijn te lezen op de website van Cicli http://www.cicli.nl

Omgaan met pijn

Tips

• Zoek afleiding
• Probeer verschillende houdingen uit
• Zorg voor warmte
• Concentreer je op je ademhaling
• Laat je masseren (of juist niet)
• Ga op zoek naar een veilige plek
• Verzamel de juiste mensen om je heen
• Denk positief

Mogelijkheden thuis

Alternatieve methoden

Thuis zijn er alleen mogelijkheden waar géén medicatie aan te pas komt. “Alternatieve” methoden die je kunt toepassen zijn o.a. acupressuur, acupunctuur, voetreflextherapie of hypnose. Deze methoden worden niet vaak toegepast in de praktijk, mocht je er meer over willen weten informeer dan gerust bij ons tijdens het spreekuur.

TENS

Tijdens de bevalling kun je ook de weeën opvangen met een TENS-apparaat. Dit is een apparaat dat de weeënpijn zodanig kan beïnvloeden dat de intensiteit van de pijn minder wordt. Als je weeën hebt, geeft je lichaam pijnsignalen af naar je hersenen. TENS blokkeert deze signalen door lichte elektrische pulsen af te geven.

Verschillende verzekeraars vergoeden het gebruik van de TENS. Via de website http://www.geboortetens.nl lees je meer over de aanvraag en aanvullende informatie over het gebruik van dit apparaat.

Warmte

Warmte helpt om te ontspannen. Zorg voor gemakkelijke, warme kleding en denk vooral ook aan dikke sokken (één van onze gouden tips! Koude voeten, een koud lijf!). Zorg voor kruiken of kersenpitzakjes voor je buik en/of onderrug. Veel zwangeren vinden het ook heerlijk om onder de douche te zitten met een warme straal gericht op onderbuik of onderrug. Het warme water helpt om te ontspannen.

Mogelijkheden ziekenhuis

Voor pijnstilling met medicijnen moet je altijd naar het ziekenhuis. De reden hiervoor is dat er naast de pijnstilling aanvullende controles plaatsvinden. Zo is er een continue registratie van je kindje aan de hand van een hartfilmpje. Ook wordt jouw bloeddruk, hartslag en ademhaling regelmatig gecontroleerd. De apparatuur daarvoor is alleen in het ziekenhuis aanwezig. De gynaecoloog zal de leiding en verantwoordelijkheid van jouw bevalling overnemen als er sprake is van een verzoek om pijnstilling. Dat betekent dat wij de bevalling niet meer af mogen maken en afhankelijk van de situatie kunnen wij soms niet bij je blijven.

De volgende behandelingen zijn mogelijk:

• Pethidine
• Remifentanil
• Ruggenprik (epiduraal)

Pethidine

Pethidine is een morfine-achtig medicijn. Pethidine wordt gegeven via een injectie in de bil of in het bovenbeen. De dosis is afhankelijk van je lichaamsgewicht. Pethidine heeft een werkingsduur van ongeveer 2 tot 4uur. Tijdens die periode draagt de gynaecoloog de verantwoording over jouw bevalling. Als de medicatie is uitgewerkt en er is geen verdere pijnbehandeling meer nodig nemen wij de bevalling weer over.

Pethidine kan vooral van nut zijn in het begin van de ontsluitingsperiode. Als deze fase lang duurt kan het helpen om even uit te rusten. Vaak zie je door de ontspanning die pethidine met zich meebrengt dat de ontsluiting opeens vlotter verloopt.

Voordelen

• Kan snel gegeven worden op ieder tijdstip van de dag.
• Helpt bij ontspannen tijdens de wee
• Haalt de piekmomenten van een wee af
• 50% van de vrouwen is tevreden over het pijnstillend effect.
• Pethidine kan verlichting geven als je moet wachten op een ruggenprik

Nadelen

• De injectie heeft een inwerkingstijd van ongeveer 30 minuten
• Ongeveer 25-50% van de vrouwen ervaart geen pijnverlichting.
• Pethidine maakt je slaperig en suf. Dat kan er voor zorgen dat je de bevalling niet bewust meemaakt en dat alles langs je heen gaat. Achteraf kun je het idee hebben een deel van de bevalling “gemist” te hebben.
• Een enkele keer kan misselijkheid, duizeligheid of hoofdpijn optreden
• Je bent gebonden aan bed na toediening van de injectie i.v.m. monitoring van je kindje middels een hartfilmpje (CTG).
• Het medicijn komt bij je kind terecht. Je kind wordt daardoor ook slaperig en minder beweeglijk in de buik. De conditie van je kind wordt daarom continu gevolgd met behulp van een hartfilmpje (CTG).
• Indien de geboorte van je kind vrij vlot volgt na toediening van de injectie kan je kindje opstartproblemen hebben met de ademhaling. Soms heeft je kind een injectie nodig om weer goed te kunnen ademhalen.

Remifentanil

Remifentanil is een vrij “nieuw” medicijn wat gebruikt wordt tijdens de bevalling.

Remifentanil wordt toegediend via een infuus in je arm. Je kunt zelf met een drukknop de hoeveelheid remifentanil bepalen. Het pompje is zo afgesteld dat je jezelf nooit teveel kunt geven.

Voordelen

• Kan snel gegeven worden op ieder moment van de dag
• Werkt al na één minuut
• Remifentanil verdooft de pijn beter dan pethidine (maar minder goed dan een ruggenprik)

Nadelen

• Kan van invloed zijn op je ademhaling en zuurstofgehalte in het bloed
• Kleine kans op ademhalingsstilstand bij de zwangere. Daarom vinden er continue controles plaats van je hartslag, ademhaling en zuurstofgehalte in je bloed.

Ruggenprik (epiduraal)

Bij een ruggenprik heb je geen pijn meer in je onderlichaam. De anesthesioloog laat in je onderrug onder lokale verdoving een klein slangetje achter. Door dit slangetje krijg je tijdens de hele bevalling pijnstillende medicijnen toegediend. Binnen 15 minuten voel je in principe geen pijn meer.

De ruggenprik is 24 uur per dag beschikbaar in het Dijkelander en NWZ. Je moet alleen wel rekening houden met het tijdsverloop. Op het moment dat jij aangeeft graag een ruggenprik te willen voor de pijn, duurt het vaak +/- 2uur voordat de ruggenprik daadwerkelijk geplaatst is. In de eerste plaats moeten we rekening houden met de transporttijd richting het ziekenhuis. Vervolgens vindt er in het ziekenhuis eerst een aantal controles en voorzorgsmaatregelen plaats. Zo wordt er een hartfilmpje gemaakt van je kind om te zien of hij/zij in goede conditie verkeert en krijg je een infuus met vochttoediening om een mogelijke daling van je bloeddruk voor te zijn (veel voorkomende bijwerking van een ruggenprik). Verder zijn we afhankelijk van het werkschema van de anesthesioloog. Als hij/zij bezig is met bijv. een spoedoperatie in de nacht, zullen wij moeten wachten tot hij/zij of een tweede team in huis is. Wij zullen er samen met het ziekenhuis alles aan doen om de wachttijd zoveel mogelijk te beperken.

Een ruggenprik wordt bijna altijd toegepast tijdens de actieve fase van de ontsluiting. Tijdens de uitdrijving wordt de dosering teruggebracht zodat je de persweeën beter kunt voelen.

Voordelen

• 95% van de zwangeren is pijnvrij tijdens de weeën
• Je krijgt rust en kunt weer op krachten komen
• Je blijft alert tijdens de bevalling

Nadelen

• Soms werkt de ruggenprik maar langs één zijde van je lichaam.
• 5% van de zwangeren ervaart geen verlichting na de ruggenprik
• Kans op langere duur van de ontsluitingsfase en daardoor meer kans op bijstimulatie van je weeën en een keizersnede.
• Het persen kan langer duren. Daardoor heb je meer kans dat je bijv. geholpen moet worden met behulp van een vacuüm.
• Je bent gebonden aan je bed doordat je soms het gevoel in je benen kunt verliezen.
• Je krijgt een infuus in je arm met vochttoediening om een lage bloeddruk te voorkomen (veel voorkomende bijwerking van de ruggenprik).
• Er wordt een blaaskatheter bij je ingebracht. Door de verdoving voel je niet meer dat je moet plassen. Na de bevalling wordt de katheter weer verwijderd.
• Je lichaamstemperatuur kan stijgen door de ruggenprik. We weten dan niet of dit komt door een infectie of dat het een gevolg is van de ruggenprik. Je hebt een kans van ongeveer 1 op 4 dat je verhoging ontwikkelt tijdens de bevalling. Uit voorzorg krijg je dan antibiotica middels een infuus toegediend. Je kindje wordt dan na de bevalling ook 72uur uit voorzorg behandeld met antibiotica op de afdeling neonatologie. Je kindje wordt dan opgenomen op de afdeling en jij mag die dagen op de kraamafdeling blijven, zodat je dicht bij je kindje in de buurt bent.
• Je kunt jeuk krijgen. Dit kan goed behandeld worden met medicijnen.
• Heel soms veroorzaakt een ruggenprik blijvende neurologische schade